phμετρία οισοφάγου
Η δοκιμασία παρακολούθησης του pH, ή απλούστερα πεχαμετρία του οισοφάγου, είναι μια εξέταση που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και για τη μελέτη της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την παλινδρόμηση οξέος. Η εξέταση αυτή μετρά την ποσότητα του οξέος που παλινδρομεί από το στομάχι στον οισοφάγο.
Γιατί γίνεται η πεχαμετρία (pHμετρία) οισοφάγου;
Η παρακολούθηση του pH του οισοφάγου χρησιμοποιείται σε διάφορες περιπτώσεις για την αξιολόγηση της γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής νόσου (ΓΟΠΝ). Η πρώτη είναι για την αξιολόγηση τυπικών συμπτωμάτων της ΓΟΠΝ, όπως είναι η καούρα (ή καύσος) και οι αναγωγές, που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία με φάρμακα. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να τίθεται το ερώτημα εάν ο ασθενής πράγματι πάσχει από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή εάν τα αντιόξινα φάρμακα επαρκούν για την καταστολή της παραγωγής οξέος. Η δεύτερη είναι όταν υπάρχουν άτυπα συμπτώματα της ΓΟΠΝ, όπως πόνος στο στήθος, βήχας, συριγμός, βραχνάδα ή πονόλαιμος. Σε αυτή την περίπτωση, η εξέταση μας βοηθάει να καταλάβουμε εάν τα συμπτώματα οφείλονται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Επίσης, η εξέταση χρησιμοποιείται συχνά ως μέρος της προεγχειρητικής αξιολόγησης πριν από τη χειρουργική επέμβαση κατά της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
- Πόνος στην άνω κοιλιά
- Φούσκωμα ή αίσθηση πληρότητας ή «γεμάτου στομαχιού» μετά από μικρό γεύμα
- Μειωμένη όρεξη
- Ναυτία ή εμετός
- Εμετός με αίμα ή μαύρα κοπράνα
- Κούραση και κόπωση περισσότερο απ’ ότι συνήθως – Αυτό συμβαίνει όταν τα άτομα με γαστρίτιδα αναπτύσσουν μια κατάσταση που ονομάζεται "αναιμία".
Ποιά είναι η προετοιμασία για την εξέταση;
Σταματήστε τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της παλινδρόμησης και για τη θεραπεία των προβλημάτων στομαχικού οξέος, εκτός εάν σας έχει πει ο γιατρός σας να συνεχίσετε αυτά τα φάρμακα.
Ορισμένα φάρμακα θα πρέπει να σταματήσουν για 1 εβδομάδα πριν από την εξέταση. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα: ομεπραζόλη (πχ Losec), εσομεπραζόλη (πχ Nexium), ραμπεπραζόλη (πχ Pariet), λανσοπραζόλη(πχ Laprazol), παντοπραζόλη (πχ Controloc).
Ορισμένα φάρμακα πρέπει να διακοπούν για 2 ημέρες πριν από την εξέταση. Παραδείγματα αυτών των φαρμάκων είναι τα εξής: ρανιτιδίνη (πχ Zantac), φαμοτιδίνη (πχ Peptan).
Σημειώστε ότι ο γιατρός σας μπορεί να θελήσει να συνεχίσετε αυτά τα φάρμακα μέχρι και κατά τη διάρκεια της εξέτασης για να διαπιστώσει πόσο αποτελεσματικά είναι στην καταστολή της παραγωγής οξέων. Εάν είναι έτσι, παρακαλείστε να λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα την κανονική ώρα της ημέρας πριν από την εξέταση και το πρωί της εξέτασης (με λίγο νερό).
- Εάν έχετε ερωτήσεις σχετικά με άλλα φάρμακα, μιλήστε με το γιατρό σας.
- Μην τρώτε και μην πίνετε μετά τα μεσάνυχτα το βράδυ πριν από την εξέταση.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες μέθοδοι και ποια είναι η διαδικασία;
Υπάρχουν δύο τύποι παρακολούθησης του pH. Ένας από τους δύο μπορεί να είναι πιο κατάλληλος για εσάς και θα αποφασιστεί από το γιατρό σας. Κάθε τύπος χρησιμοποιεί αισθητήρες pH που καταγράφουν την παλινδρόμηση του οξέος από το στομάχι στον οισοφάγο.
Για κάθε τύπο παρακολούθησης, θα πρέπει να προσπαθείτε να εκτελείτε τις συνήθεις δραστηριότητές σας κατά τη διάρκεια της ημέρας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που μπορεί να σας προκαλέσουν τα συμπτώματά σας. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα πρέπει να καταναλώνονται κανονικά γεύματα. Ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας σχετικά με τη χρήση ή την αποφυγή φαρμακευτικής αγωγής κατά τη διάρκεια της εξέτασης.
Α. 24ωρη πεχαμετρία-εμπέδηση με καθετήρα
Προκειμένου να καθοριστεί η σωστή τοποθέτηση του καθετήρα pH του οισοφάγου, μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθεί μια σύντομη εξέταση που ονομάζεται μανομετρία οισοφάγου.
Αρχικά χορηγείται τοπική αναισθησία στη μύτη για μικρό χρονικό διάστημα. Ένας λεπτός πλαστικός καθετήρας μεγέθους ενός λεπτού καλωδίου περνάει στο ένα ρουθούνι, στο πίσω μέρος του λαιμού και στον οισοφάγο καθώς ο ασθενής καταπίνει. Η άκρη του καθετήρα περιέχει έναν αισθητήρα που ανιχνεύει το οξύ. Ο αισθητήρας τοποθετείται στον οισοφάγο έτσι ώστε να βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, μια εξειδικευμένη περιοχή του οισοφάγου που βρίσκεται στη συμβολή του οισοφάγου με το στομάχι και εμποδίζει την παλινδρόμηση του οξέος προς τα πάνω στον οισοφάγο. Ο καθετήρας αυτός διαθέτει και άλλους αισθητήρες pH για τη μέτρηση του pH στο στομάχι και για τη μέτρηση του pH στον ανώτερο οισοφάγο. Αυτοί οι επιπλέον αισθητήρες δεν αλλάζουν το μέγεθος του μικρού καθετήρα. Επιπλέον περιέχει έναν καθετήρα εμπέδησης, ο οποίος μπορεί να αναγνωρίσει μη όξινα επεισόδια παλινδρόμησης και να καταγράψει τη φύση του παλινδρομούντος περιεχομένου (πχ υγρό, αέρας). Η τοποθέτηση του αισθητήρα διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Δεν απαιτείται μέθη ή καταστολή. Το άλλο άκρο του μικρού καθετήρα βγαίνει από τη μύτη και συνδέεται με έναν μικρό καταγραφέα που λειτουργεί με μπαταρία και φοριέται σαν ζώνη. Ο ασθενής πηγαίνει στο σπίτι του με τον καθετήρα και το καταγραφικό και κατά τη διάρκεια των 24 ωρών που ο καθετήρας βρίσκεται στη θέση του, ασκεί τις συνήθεις δραστηριότητές του: τρώει, κοιμάται και εργάζεται. Τα γεύματα, οι περίοδοι ύπνου και τα συμπτώματα καταγράφονται από τον ασθενή σε ένα ημερολόγιο και με το πάτημα κουμπιών στο καταγραφικό. Το ημερολόγιο βοηθά τον γιατρό να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα. Ο ασθενής επιστρέφει το επόμενο πρωί για την αφαίρεση του καθετήρα. Μετά την αφαίρεση του καθετήρα, ο καταγραφέας συνδέεται με έναν υπολογιστή, ώστε τα δεδομένα που έχουν καταγραφεί να καταχωρηθούν στον υπολογιστή, και στη συνέχεια αναλύονται σε ειδικό πρόγραμμα.
Υπάρχουν πολύ λίγες παρενέργειες από την 24ωρη πεχαμετρία-εμπέδηση με καθετήρα. Ενδέχεται να υπάρχει ήπια δυσφορία στο πίσω μέρος του λαιμού όσο ο καθετήρας είναι τοποθετημένος. Η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών δεν αντιμετωπίζει δυσκολίες στο φαγητό, στον ύπνο ή στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Οι περισσότεροι ασθενείς, ωστόσο, προτιμούν να μην πηγαίνουν στη δουλειά τους επειδή αισθάνονται αμήχανα για τον καθετήρα που προεξέχει από τη μύτη τους.
Β. Ασύρματη πεχαμετρία οισοφάγου με κάψουλα
Η παρακολούθηση του pH του οισοφάγου μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί με την ασύρματη κάψουλα Bravo, μια κάψουλα που προσαρτάται στον βλεννογόνο του οισοφάγου. Η κάψουλα έχει περίπου το μέγεθος ενός κουμπιού ρούχου. Η κάψουλα περιέχει έναν αισθητήρα ανίχνευσης οξέος, μια μπαταρία και έναν πομπό. Για την τοποθέτηση της κάψουλας ο ασθενής υποβάλλεται σε γαστροσκόπηση. Κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης η κάψουλα εισάγεται με έναν καθετήρα μέσω του στόματος και στερεώνεται στον βλεννογόνο του οισοφάγου με ένα κλιπ. Στη συνέχεια, ο καθετήρας αποσπάται από την κάψουλα και αφαιρείται. Η κάψουλα παρακολουθεί το οξύ στον οισοφάγο και μεταδίδει τις πληροφορίες σε έναν καταγραφέα που φοριέται από τον ασθενή με μια ζώνη. Με αυτή τη μέθοδο, δεν υπάρχει καθετήρας που να προεξέχει από τη μύτη για την καταγραφή. Για αυτή τη δοκιμή, η περίοδος παρακολούθησης είναι μεγαλύτερη, έως και 96 ώρες (4 ημέρες), γεγονός που επιτρέπει την καταγραφή περισσότερων συμπτωμάτων. Κατά τη διάρκεια της καταγραφής, ο ασθενής ασχολείται με τις συνήθεις δραστηριότητές του, για παράδειγμα, τρώει, κοιμάται και εργάζεται. Τα γεύματα, οι περίοδοι ύπνου και τα συμπτώματα καταγράφονται από τον ασθενή σε ένα ημερολόγιο και με το πάτημα κουμπιών στον καταγραφέα. Το ημερολόγιο βοηθά τον γιατρό να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα. Ο ασθενής επιστρέφει 48-96 ώρες μετά την τοποθέτηση και ο καταγραφέας συνδέεται με έναν υπολογιστή, ώστε τα δεδομένα που καταγράφονται να καταχωρηθούν και να αναλυθούν στον υπολογιστή. Η κάψουλα τελικά αποκολλάται από το βλεννογόνο του οισοφάγου, συνήθως μετά από αρκετές ημέρες, και αποβάλλεται με τα κόπρανα. Η κάψουλα δεν μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί. Τα πλεονεκτήματα της ασύρματης κάψουλας σχετίζονται με την απουσία καθετήρα που συνδέει τον καθετήρα με τον καταγραφέα και τη μεγαλύτερη διάρκεια της μελέτης. Υπάρχει μεγαλύτερη άνεση χωρίς καθετήρα στο πίσω μέρος του λαιμού και οι ασθενείς είναι πιο πιθανό να πάνε στην εργασία τους και να κάνουν φυσιολογικές δραστηριότητες. Ένα μειονέκτημα της κάψουλας είναι ότι μετράει το pH μόνο σε ένα επίπεδο, καθώς δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο φάρυγγα ή στο στομάχι. Επιπλέον δεν περιέχει αισθητήρα εμπέδησης ώστε να μπορεί να καταγράψει μη όξινα επεισόδια παλινδρόμησης.
Η συσκευή κάψουλας μπορεί να προκαλέσει μια ήπια αίσθηση στο στήθος ή δυσφορία κατά την κατάποση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο τράβηγμα της κάψουλας από την τροφή καθώς περνάει η τροφή, αν και περιστασιακά μπορεί να αισθάνεστε δυσφορία όταν καταπίνετε μόνο σάλιο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η κάψουλα Bravo μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος που απαιτεί την αφαίρεση της κάψουλας με ενδοσκόπηση. Οι ασθενείς δεν μπορούν να κάνουν μαγνητική τομογραφία κατά τη διάρκεια της εξέτασης και για 30 ημέρες μετά. Οι ασθενείς με βηματοδότες, εμφυτεύσιμους απινιδωτές ή νευροδιεγέρτες ΔΕΝ μπορούν να χρησιμοποιήσουν την κάψουλα Bravo. Οι ασθενείς με ιστορικό αιμορραγικής προδιάθεσης, σοβαρής οισοφαγίτιδας, κιρσών οισοφάγου, στένωσης ή απόφραξης και προηγούμενης εκτομής του οισοφάγου δεν είναι υποψήφιοι για ασύρματη πεχαμετρία Bravo.
